KÁVÉHÁZ 30




Sitzung des

Caffè Greco

anläßlich der 30.Jahrestagung
der
literarischen Gesellschaft
für antikes Lustempfinden
während der Sarturnalien


Des fruchtbringenden Kaffeehauses
gehüteter Erzschrein

öffnet sich

Zeitschmeckern und Tiefenschlürfern,
leisen Lauten und stummen Dienern,
stäbigen Dansatoren und nuferen Chorisanten

wie auch

der abgründigen Wahrheit und
dem angewandten Nichtwissen


zur

irrlichternden Entwirrung


Es verschließt sich

dem nagenranftigen Zülß
und der zangeren Zumpfel

aber auch

trutzmäuligem Geschlärf,
kolsterichtem Gemenkel,
weinerlichem Mezzovoce
und dem sanften Abgleiten in die Melancholie

- auf Höchsttouren !




SATURNIA REGNA

oder

Das Goldene Zeitalter






PROLOG

Wo Kinder sind, da ist ein goldenes Zeitalter
(Novalis - Blütenstaub, Spruch 97)


I



(Hesiod - Werke und Tage, 109 ff.)


II



(Platon - Politikos, 271 f.)


III



(Aratos - Phainomena, 109 ff.)


IV



(Empedokles - Fragmente, DK 31 B 128)
((* Porphyrios - De Abstinentia, 2, 20, 3))



V



(Oracula Sibyllina, III, 788ff)


VI

'Hic vir hic est, tibi quem promitti saepius audis,
Augustus Caesar, Divi genus, aurea condet
saecula qui rursus Latio regnata per arva
Saturno quondam, super et Garamantas et Indos
proferet imperium - iacet extra sidera tellus,
extra anni solisque vias, ubi caelifer Atlas
axem umero torquet stellis ardentibus aptum -:
huius in adventum iam nunc et Caspia regna
responsis horrent divom et Maeotia tellus
et septemgemini turbant trepida ostia Nili.

(Publius Vergilius Maro - Aeneis, VI, 791 - 800)


VII

Iam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna;
iam nova progenies caelo demittitur alto.
tu modo nascenti puero, quo ferrea primum
desinet ac toto surget gens aurea mundo,
casta fave Lucina: tuus iam regnat Apollo.

Teque adeo decus hoc aevi, te consule inibit,
Pollio, et incipient magni procedere menses;
te duce, si qua manent sceleris vestigia nostri,
inrita perpetua solvent formidine terras.
ille deum vitam accipiet divisque videbit
permixtos heroas, et ipse videbitur illis,
pacatumque reget patriis virtutibus orbem.

At tibi prima, puer, nullo munuscula cultu
errantis hederas passim cum baccare tellus
mixtaque ridenti colocasia fundet acantho.
ipsae lacte domum referent distenta capellae
ubera, nec magnos metuent armenta leones.
ipsa tibi blandos fundent cunabula flores.
occidet et serpens, et fallax herba veneni
occidet; Assyrium vulgo nascetur amomum.

At simul heroum laudes et facta parentis
iam legere et quae sit poteris cognoscere virtus,
molli paulatim flavescet campus arista,
incultisque rubens pendebit sentibus uva,
et durae quercus sudabunt roscida mella.
pauca tamen suberunt priscae vestigia fraudis,
quae temptare Thetim ratibus, quae cingere muris
oppida, quae iubeant telluri infindere sulcos.
alter erit tum Tiphys, et altera quae vehat Argo
delectos heroas; erunt etiam altera bella,
atque iterum ad Troiam magnus mittetur Achilles.

Hinc, ubi iam firmata virum te fecerit aetas,
cedet et ipse mari vector, nec nautica pinus
mutabit merces: omnis feret omnia tellus.
non rastros patietur humus, non vinea falcem;
robustus quoque iam tauris iuga solvet arator;

nec varios discet mentiri lana colores,
ipse sed in pratis aries iam suave rubenti
murice, iam croceo mutabit vellera luto;
sponte sua sandyx pascentis vestiet agnos.

(Vergil - Bucolica IV, 6ff.)


VIII

Nos manet Oceanus circumvagus: arva beata
petamus, arva divites et insulas,
reddit ubi cererem tellus inarata quotannis
et inputata floret usque vinea,

...

Iuppiter illa piae secrevit litora genti,
ut inquinavit aere tempus aureum:
aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum
piis secunda vate me datur fuga.

(Horaz - Epode 16, 41-44)


IX

'Aurea prima sata est aetas, quae vindice nullo
sponte sua, sine lege fidem rectumque colebat.
poena metusque aberant, nec verba minantia fixo
aere ligabantur, nex supplex turba timebat
iudicis ora sui, sed erant sine vindice tuti.
nondum caesa suis, peregrinum ut viseret orbem,
montibus in liquidas pinus descenderat undas,
nullaque mortales praeter sua litora norant.
nondum praecipites cingebant oppida fossae:
non tuba directi, non aeris cornua flexi,
non galeae, non ensis erant: sine militis usu
mollia securae peragebant otia gentes.'

(Publius Ovidius Naso - Metamorphosen, I , 89 - 100)


X

Aurea sunt vere nunc saecula. plurimus auro
venit honos. auro conciliatur amor.

(Ovid - Ars amatoria II, 277f)


XI

Eruimus terra solidum pro frugibus aurum;
possidet inventas sanguine miles opes.

(Ovid - Amores III, 8, 53f)


XII

quam bene Saturno vivebant rege, priusquam
tellus in longas est patefacta vias !
nondum caeruleas pinus contempserat undas,
effusum ventis praebueratque sinum,
nec vagus ignotis repetens conpendia terris
presserat externa navita merce ratem.
illo non validus subiit iuga tempore taurus,
non domito frenos ore momordit equus,
non domus ulla fores habuit, non fixus in agris,
qui regeret certis finibus arva, lapis.
ipsae mella dabant quercus, ultroque ferebant
obvia securis ubera lactis oves.
non acies, non ira fuit, non bella, nec ensem
inmiti saevus duxerat arte faber.
nunc Iove sub domino caedes et vulnera semper,
nunc mare, nunc leti mille repente viae.

(Tibull - Elegien, I, 3, 35ff.)


XIII

Multa praeterea specie gravitatis ac morum corrigendorum,
se et magis naturae optemperans, ita saeve et atrociter factitavit,
ut nonnulli versiculis quoque et praesentia exprobrarent et
futura denuntiarent mala:

...

Aurea mutasti Saturni saecula, Caesar;
incolumi nam te ferrea semper erunt.

(Sueton - Tiberius, 59)


XIV

Aurea secura cum pace renascitur aetas
et redit ad terras tandem squalore situque
alma Themis posito iuvenemque beata sequuntur
saecula, maternis causam qui vicit Iulis.
...
Plena quies aderit, quae stricti nescia ferri
altera Saturni referet Latialia regna,
altera regna Numae, qui primus ovantia caede
agmina, Romuleis et adhuc ardentia castris
pacis opus docuit iussitque silentibus armis
inter sacra tubas, non inter bella, sonare.

(Calpurnius Siculus - Ekloge I, 42 - 45 und 63 - 68)


XV

Ergo non dubio pugnant discrimine nati:
et negat huic aevo stolidum pecus aurea regna ?
Saturni rediere dies Astraeaque virgo,
totaque in antiquos redierunt saecula mores.

(Carmina Einsiedlensia, 2, 21 - 24 (zu Nero))


XVI

per idem tempus et stellae candidiores erunt et
claritas solis augebitur et luna non patietur deminutionem.
tunc descendet a deo pluvia benedictionis matutina et
vespertina et omnem frugem terra sine labore hominum
procreabit. stillabunt mella de rupibus, lactis et vini fontes
exuberabunt. bestiae deposita feritate mansuescent, lupus
inter pecudes errabit innoxius, vitulus cum leone pascetur,
columba cum accipitre congregabitur, serpens virus non
habebit, nullum animal vivet ex sanguine, omnibus enim
deus copiosum atque innocentem victum ministrabit.

(Lactanz - Divinae Institutiones (Epitome), 67, 4f)


XVII

Per hanc autem neglegentiam, cum et annonam vastarent hi,
qui tunc rem publicam gerebant, etiam inopia ingens Romae
exorta est, cum fruges non deessent. Et eos quidem, qui omnia
vastabant, postea Commodus occidit atque proscripsit. Ipse vero
saeculum aureum Commodianum nomine adsimulans vilitatem
proposuit, ex qua maiorem penuriam fecit.

(Historia Augusta, Commodus 14,3)


XVIII

Quelli che anticamente poetaro
l'età dell'oro e suo stato felice,
forse in Parnaso esto loro sognaro
Qui fu innocente l'umana radice;
qui primavera sempre e ogni frutto;
nèttare è questo, di che ciascun dice.

(Dante - Purgatorio, XXVIII, 139 - 144)


XIX

'Es ist der Name des Goldenen Zeitalters selbst,
der nichts taugt. Er riecht nach jener aurea aetas
der Antike, jenem mythologischen Schlaraffenland,
das uns schon als Schulbuben bei Ovid leicht
gelangweilt hat. Wenn unsere Blütezeit einen
Namen haben soll, so nenne man sie nach Holz
und Stahl, Pech und Teer, Farbe und Tinte,
Wagemut und Frömmigkeit, Geist und Phantasie.'

(Johan Huizinka, in: Nederland's beschaving
in de zeventiende eeuw)



EPILOG

'Mein wahres goldenes Zeitalter ist jetzt,
denn jetzt ist die einzige Zeit, die ich habe.'

(Raymond Radiguet)



ZEITTAFEL
für die alten Quellen


Hesiodvor 700 vor Christus
Empedoklesfrühes 5. Jhdt. - 434 vChr
Platon428/27 - 348/47 vChr
Aratosum 300 - 245 vChr
Vergil70 - 19 vChr
Horaz65 - 8 vChr
Tibull55 - 19 vChr
Ovid43 vChr - 17 nChr
Siculus1. Jhdt. nChr (neronische Zeit)
Carmina Einsiedlensia(neronische Zeit; Nero 37 - 68 nChr)
Oracula SibyllinaGesamtwerk aus dem 6. Jhdt.; Buch V um 100 nChr
Laktanzum 250 - um 320 nChr
Historia Augustawohl um die Wende des 4. und 5. Jhdts.





Zurück    Hauptseite    Weiter